Mehmet Âkif Ersoy Kimdir?

Mehmet Âkif Ersoy (1873-1936)

Türk şair, yazar, akademisyen ve İstiklal Marşı'nın güfte yazarı olarak bilinir. İstanbul'da doğan Mehmet Âkif, ilim tahsil etti ve pek çok alanda önemli başarılar elde etti.

Veterinerlik ve edebiyat alanlarında çalışmalar yaparak, pek çok eseri kaleme aldı. İslamcı düşünceye sahip olan Mehmet Âkif, Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında yaşamıştır.

Eğitimi ve İlk Yılları

Mehmet Âkif, Fatih ilçesinde bulunan İstanbul'un tarihi semtlerinden biri olan Şehremini'de doğdu.

İlk eğitimine mahalle mektebinde başladıktan sonra, dönemin önde gelen eğitim kurumlarından Fatih Rüştiyesi'ne ve ardından Mülkiye Baytar Mektebi'ne devam etti.

Burada başarılı bir eğitim süreci geçiren Mehmet Âkif, 1893 yılında mezun oldu. Mezuniyetinin ardından, Baytar Mektebi'nde öğretmen olarak göreve başladı.

Edebiyat Hayatı ve Şiirleri;

Mehmet Âkif, edebiyat dünyasına adım attığı andan itibaren Türk şiirinde önemli bir yere sahip olmuştur.

Divan ve halk şiirinin etkisinde kalmış olan şair, İslami değerleri ve millî duyguları ön plana çıkaran eserler yazmıştır. Şiirlerinde sosyal sorunlara değinen ve toplumsal eleştirilerde bulunan Mehmet Âkif, döneminin en etkili şairlerinden biri olarak kabul edilir. Şiirlerini topladığı "Safahat" adlı eseri, şairin en önemli eserleri arasında yer almaktadır.

Siyasi ve Toplumsal Faaliyetleri;

Mehmet Âkif, siyasi ve toplumsal faaliyetlere de aktif olarak katılmıştır. İttihat ve Terakki Cemiyeti'nin kuruluş yıllarında, toplumsal ve siyasi meselelerle ilgili görüşlerini dile getirmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş yıllarında, dönemin önemli siyasi ve toplumsal figürleriyle birlikte çalışmıştır.

Balkan Savaşları sırasında, Mehmet Âkif savaşın felaketlerini ve insanların acılarını yakından görmüş ve bu deneyimler onun şiirlerinde etkili olmuştur. Şair, bu dönemde yazdığı "Balkan Kıyameti" adlı eserinde yaşanan dramı ve savaşın getirdiği yıkımı anlatmıştır.

İstiklal Marşı Serüveni;

Türkiye Cumhuriyeti ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin millî marşı olan İstiklal Marşı'nın güftesini yazan Mehmet Âkif Ersoy, bu eseriyle Türk tarihinin önemli bir bölümüne damga vurmuştur. Türk Kurtuluş Savaşı'nın başlarında Maarif Vekaleti tarafından düzenlenen güfte yarışmasına 724 eser katılmıştır. Başlangıçta Mehmet Âkif, yarışmaya katılmak istememiştir, ancak Maarif Vekili Hamdullah Suphi Bey'in gönderdiği davet mektubu sonrasında fikrini değiştirmiştir.

Ankara'daki Taceddin Dergâhı'ndaki odasında kaleme aldığı İstiklal Marşı'nı güfte yarışması için Eğitim Bakanlığı'na teslim eden Mehmet Âkif, eserinde Türk askerinin yürekliliğine ve özverisine güvenini, Türk ulusunun bağımsızlığa, Hakk'a, yurduna ve dinine bağlılığını dile getirmiştir. Şiirin değerini anlayan Hamdullah Suphi Bey, önce Batı Cephesi Komutanlığı'na göndermiş ve askerlerin beğenisini kazanmıştır.

12 Mart 1921'de, Mustafa Kemal Atatürk'ün başkanlığını yaptığı Meclis oturumunda yapılan tartışmaların ardından İstiklal Marşı güfte olarak kabul edilmiştir. Mehmet Âkif, yarışmayı kazandığı için verilen 500 liralık ödülü yoksul kadın ve çocuklarına iş öğreterek yoksulluklarına son vermek için kurulan Darülmesaiye bağışlamıştır.

İstiklal Marşı'nın Bestesi;

İstiklal Marşı'nın bestesi için 1923 yılında bir yarışma düzenlenmiş ve 24 besteci yarışmaya katılmıştır. Farklı şehirlerde farklı bestelerle okunan İstiklal Marşı için seçici kurul, 1924 yılında Ankara'da toplanarak Ali Rıfat Çağatay'ın bestesini kabul etmiştir.

Bu beste, 1930 yılına kadar çalınmış, ardından dönemin Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası Şefi Osman Zeki Üngör'ün 1922'de hazırladığı bugünkü beste yürürlüğe konmuştur. İstiklal Marşı'nın armonilemesini Edgar Manas, bando düzenlemesini ise İhsan Servet Künçer gerçekleştirmiştir.

Mehmet Âkif'in İstiklal Marşı Dışındaki Etkinlikleri;

İstiklal Marşı dışında da Mehmet Âkif, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecinde önemli roller üstlenmiştir. İstanbul Üniversitesi'nde profesör olarak görev yapmış ve 1920-1922 yılları arasında Ankara'daki TBMM'ye İstanbul milletvekili olarak katılmıştır. Bu süre zarfında TBMM'de İslamcılık düşüncesini temsil etmeye çalışan Mehmet Âkif, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecine katkıda bulunmuştur.

1925 yılında Ankara Müftüsü olarak atanmasına rağmen bu görevi kabul etmeyen Mehmet Âkif, aynı yılın sonunda Şeyhülislamlık görevine getirilmek istenmiş, ancak o bu görevi de kabul etmemiştir. Şiirlerinde İslamcı düşünceleri savunan şair, Türkiye'nin laikleşme sürecine tepki göstererek, 1925'te Mısır'a gitmiş ve orada kalmıştır.

Mısır'da yaşadığı dönemde, İslam dünyası için birlik çağrısı yapan Mehmet Âkif, İslam coğrafyasındaki sorunlar üzerine düşünmüş ve eserler yazmıştır. Bu dönemde kaleme aldığı "Gölgeler" ve "Hakimiyeti Milliye" adlı eserlerde, İslam dünyasındaki sorunlara çözüm öneren ve Müslümanların birleşmesini savunan düşüncelerini ortaya koymuştur.

Mehmet Âkif Ersoy'un Vefatı ve Mirası;

Mehmet Âkif Ersoy, 1936 yılında Mısır'dan Türkiye'ye dönmüş ve İstanbul'da tedavi görmüştür. Aynı yıl 27 Aralık'ta İstanbul'da hayata veda etmiştir.

Türk milletinin bağımsızlık mücadelesinde millî duygularını ve inancını yansıtan İstiklal Marşı ile Türk tarihinin önemli bir bölümüne adını yazdıran şair, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluş sürecinde de önemli görevler üstlenmiştir.

Mehmet Âkif'in ölümünden sonra, eserleri ve fikirleri Türk edebiyatı ve düşünce tarihinde önemli bir yer tutmaya devam etmiştir.

Türk milletinin değerlerini ve inançlarını yansıtan eserleriyle, Türk edebiyatında kendine özgü bir çizgi oluşturan şair, İstiklal Marşı'nın güfte yazarı olarak Türk tarihinin unutulmaz isimlerinden biri olmuştur